روزنامه خراسان: پوست سنجاب، دانه‌فلفل، سنگ‌هاي عظيم‌الجثه آهكي، دندان چوب و ... در گذشته‌هاي دور نقش پول را براي مردم ايفا مي‌كردند.

پول؛ فقط شنيدن اين كلمه باعث مي‌شود گوش بسياري از افراد تيز شود. اما آيا شما حاضريد به جاي آن يا واريز شدن مبلغي به دلار يا تومان يا ... به حساب‌تان، يك قطعه سنگ نمك يا چند دانه فلفل را به عنوان حقوق و دستمزد دريافت كنيد؟ درك ارزش پول در طول زمان، نكته اصلي در مسائل مالي است و مطمئناً زمان، آن چه را كه مردم به آن اهميت مي‌دهند، تغيير داده است. در دوره‌هاي مختلف تاريخي، مردم ارزش پولي را به طيف گسترده‌اي از اشيا اختصاص داده اند. گرچه امروزه بيشتر اين اشيا قابل استفاده به عنوان پول نيستند، اما هنوز هم مي‌توانند يادآور فرهنگ‌هاي باستاني و آداب و رسوم بسيار متنوع مردم در گذشته باشند. ارز‌هاي باستاني داراي اشكال، اندازه‌ها و قالب‌هاي شگفت‌انگيز بسياري بوده‌اند. در پرونده امروز زندگي‌سلام به ۱۰ مورد از باور نكردني‌ترين پول‌هاي دوران باستان كه كاملاً با پول‌هاي امروزي متفاوت هستند، اشاره شده است.

جو، اولين پول شناخته شده تاريخ

فكر كنيد اگر يك كيسه پر از جو را با خود به مركز خريد محله‌تان ببريد و سعي كنيد با آن پيراهن يا پيتزا بخريد، چه اتفاقي مي‌افتد؟ فروشنده احتمالاً نگهبان را صدا خواهد زد! اما بهتر است بدانيد كه «جو» اولين پول شناخته شده در تاريخ بوده كه در بين سومري‌ها رواج داشته است. اين پول در سومر در حدود سه هزار سال قبل از ميلاد به وجود آمد تا جواب گوي الزامات فعاليت‌هاي فزاينده اقتصادي باشد. مقادير مشخصي دانه جو به صورت مقياس فراگير سنجش و مبادله همه كالا‌ها و خدمات ديگر به كار مي‌رفت.

رايج‌ترين مقياس سنجش، «سيلا»، حدودا معادل يك ليتر بود. پيمانه‌هاي استاندارد با ظرفيت ۱۳۰ سيلا به صورت انبوه توليد مي‌شدند تا هر زمان كه مردم احتياج به خريد يا فروش چيزي داشتند به راحتي بتوانند مقدار لازم جو را اندازه‌گيري كنند. دستمزد‌ها هم بر حسب سيلاي جو محاسبه و پرداخت مي‌شد. به عنوان مثال يك كارگر مرد، ۶۰ سيلا و يك كارگر زن ۳۰ سيلا و سركارگر بين ۱۲۰۰ تا پنج هزار سيلا دريافت مي‌كرد، اما حتي گرسنه‌ترين سركارگر هم نمي‌توانست در ماه اين ميزان جو را به عنوان خوراك استفاده كند! بنابراين از سيلا‌هايي كه خودش نمي‌خورد براي خريد انواع كالا‌ها استفاده مي‌كرد.

صدف كائوري، رايج در زمان تجارت برده

صدف كائوري كه صدف نوعي حلزون است، احتمالاً دلار جهان در چند قرن پيش بوده، زيرا از آن تقريباً در همه جا به عنوان ارز رايج استفاده مي‌شده است. پوسته صدف كائوري تقريباً در همه قاره‌ها از چين تا آفريقا به عنوان ارز لازم براي تبادل كالا شناخته مي‌شد. نوع و ارزش پوسته‌ها به نادر بودن حلزوني كه پوسته را ايجاد مي‌كرد، بستگي داشت. از اوايل قرن شانزدهم قبل از ميلاد، استفاده از صدف كائوري به عنوان وسيله مبادله در چين آغاز شد و به مرور زمان استفاده از آن به عنوان نوعي ارز به مناطق عمده تجارت در آفريقا، عربستان، مناطقي از اروپا و بخش‌هاي قابل‌توجهي از آسيا گسترش يافت. در آفريقا، دولت انگليس سال‌ها بر انتقال مقادير زيادي صدف كائوري از طريق كشتي به غرب اين قاره كه براي خريد بردگان صورت مي‌گرفت نظارت مي‌كرد. اين كار تا زمان منسوخ شدن تجارت برده ادامه داشت.

سنگ راي، بزرگ‌ترين شكل ارز در تاريخ

بزرگ‌ترين شكل ارز در جهان باستان به «سنگ راي» معروف بوده است. سنگ راي نوعي ارز بوده كه هيچ‌كس نمي‌توانسته آن را سرقت كند. نه فقط به دليل اندازه آن بلكه به اين دليل كه همه مي‌دانستند هر فردي چه سنگي در اختيار دارد؛ بنابراين افراد جز درصورتي كه مالك سنگ شناخته مي‌شدند نمي‌توانستند از آن استفاده كنند. امروزه برخي معتقدند كه سنگ راي اولين بيت كوين جهان بوده است. اين سنگ‌هاي عظيم‌الجثه از يك قطعه سنگ آهك تراشيده مي‌شدند و هركدام از آن‌ها سوراخي كه نقش امضا را داشت در وسط خود داشتند.

عرض اين سنگ‌ها تا ۱۲ فوت مي‌رسيد و وزن‌شان بيش از ۸ تن بود. هر سنگ داستاني براي خودش داشت كه ارزش آن را تعيين مي‌كرد. از آن جا كه ايجاد هريك از اين سنگ‌ها كار بسيار دشواري بود، دشواري تجربه شده در مسير تهيه آن، باعث افزايش ارزش سنگ مي‌شد. اين سنگ‌هاي بزرگ از سنگ آهكي در جزاير پالائو تراشيده و سپس در اقيانوس به وسيله قايق حمل مي‌شدند. اگر سنگ هنگام حمل و نقل قايق را غرق نمي‌كرد و پس از تخليه احتمالاً نمي‌شكست، به شكلي ماهرانه به يك مكان منتخب در جزيره ياپ منتقل مي‌شد و براي هميشه در آن جا مي‌ماند. مالك سنگ و ارزش خالص آن مشخص بود، بنابراين مي‌توانست براي تجارت كالا در جزيره مورد استفاده قرار بگيرد. سنگ‌ها به دليل سنگيني‌شان از محل خود حركت داده نمي‌شدند. آن‌ها فقط صاحب جديدي پيدا مي‌كردند و در همان مكان باقي مي‌ماندند.

پول چوبي، ارزي براي دوره اَبَر تورم

تصور اين كه اسكناس‌هاي چوبي را در كيف پول خود حمل كنيم براي ما دشوار است، اما پول چوبي پس از جنگ جهاني اول و در دوره اَبَر تورم، نوعي ارز در آلمان بود. همان‌طور بيشتر شما مي‌دانيد اقتصاد آلمان پس از جنگ تا حدودي به هم ريخت، به همين دليل، شهر‌هاي محلي مشغول چاپ و نشر پول شدند و به چاپ هر چيز از چوب گرفته تا فويل، ابريشم و چرم پرداختند. اين نوع پول به نوتگلد معروف بود و تا پايان دوره ابر تورم در سال ۱۹۲۳ از آن استفاده مي‌شد.

چاقو، ارزش‌بخشي به اين پول با نوشته روي آن

استفاده از چاقو به عنوان پول در دنياي امروز غيرقابل تصور به نظر مي‌رسد، اما اين شكل عجيب پول در حدود ۶۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح، در زمان سلطنت «يوي بزرگ»، در سراسر چين مورد استفاده قرار مي‌گرفت. روي چاقو‌ها اعداد يا كلماتي مثل «گوسفند» يا «ماهي» نوشته شده بود كه ارزش آن‌ها را مشخص مي‌كرد. همچنين هر قطعه پول نوشته يا كنده‌كاري داشت كه به آن قطعه پول رسميت مي‌داد. به طور قطعي مشخص نيست كه چگونه چاقو براي اولين بار به عنوان پول در چين معرفي شد.

بر اساس يكي از داستان‌ها، ابتدا يك شاهزاده به سربازان خود اجازه داد از چاقو به عنوان پول استفاده كنند و به دنبال آن، اين ابزار به يك شكل پذيرفته شده ارز تبديل شد. استفاده از چاقو به عنوان پول صد‌ها سال ادامه يافت تا اين‌كه اولين امپراتور چين، شين شي هوانگدي، انجام مبادلات با آن را لغو و اعلام كرد فقط سكه‌هاي مدور كه يك سوراخ مربع در وسط خود دارند به عنوان پول قانوني قابل پذيرش هستند.

پوست سنجاب، داراي مزاياي غيراقتصادي

از لحاظ تاريخي، پوست سنجاب نقشي اساسي در مبادله و تجارت داشته است. در دوران قرون وسطي، سنجاب‌ها به دليل پوست‌شان بسيار ارزشمند بودند. در اين دوران، پوست سنجاب به تدريج به عنوان يك ارز شناخته شده در كشور‌هايي مانند روسيه و فنلاند تبديل شد. مردم روسيه تمايل زيادي به تجارت با پوست سنجاب داشتند و از آن جايي كه مردم اهل صرفه‌جويي بودند و نمي‌خواستند چيزي را هدر بدهند از گوش و پنجه اين حيوان هم به عنوان پول خرد استفاده مي‌كردند.

استفاده از پوست سنجاب به عنوان پول، يك مزيت غيراقتصادي هم براي روس‌ها داشت. در دوران قرون وسطي، اروپا دچار شيوع طاعون سياه شد، اما روسيه خسارت چنداني از اين فاجعه نديد؛ زيرا طاعون سياه، اغلب توسط جوندگان منتقل مي‌شد و روس‌ها با كشتن جوندگان و استفاده از پوست آن‌ها به عنوان پول، بدون آن‌كه متوجه باشند، از شيوع طاعون جلوگيري كردند. امروزه هم در كشور فنلاند پوست سنجاب همچنان به عنوان ارز پذيرفته مي‌شود و ارزش مبادله‌اي پولي دارد.

نمك، اولين پرداخت ماليات تاريخ با اين خوراكي

نمك در طول هزاران سال، كالاي مهمي بوده و نقش برجسته‌اي در توسعه تمدن‌هاي اوليه ايفا كرده است. در آيين‌هاي ديني مختلف به نمك اشاره شده است. خشم ناشي از ماليات نمك، تسريع‌كننده انقلاب فرانسه بود. اين كالا همچنين نقش مهمي در جنگ داخلي آمريكا داشت. نمك در زمان‌هاي باستان و قرون وسطي شكل مهمي از پول رايج بوده و از آن براي انجام مبادلات پاياپاي و واردات و صادرات استفاده مي‌شده است. مصريان باستان در ازاي دريافت نمك يا نمك‌سود، كالا‌هايي مانند سدر، شيشه و رنگ را با فينقيان مبادله مي‌كردند.

همچنين يكي از اولين پرداخت‌هاي مالياتي ثبت شده در تاريخ كه در آن از نمك به عنوان پول استفاده شد، در سال ۲۲۰۰ قبل از ميلاد توسط امپراتور وقت چين «يوي بزرگ» صورت گرفت. در روم باستان هم، سربازان گاهي حقوق خود را به صورت بسته‌هاي نمك دريافت مي‌كردند. حتي امروزه در برخي از فقيرترين كشور‌هاي آفريقا مانند اتيوپي، برخي از عشاير از نمك به عنوان واحد پول استفاده مي‌كنند. توده‌هاي نمكي با وزن حدود ۵ كيلوگرم هنوز هم در شاخ آفريقا، يكي از فقيرترين مناطق اين قاره «گردش پولي» دارد.

دندان دلفين، افزايش ارزش اين پول در سال ۲۰۰۸

يكي از عجيب‌ترين ارز‌هاي باستاني را شايد بتوان دندان دلفين دانست كه صد‌ها سال در كنار ديگر سنت‌هاي قديمي در جزاير سليمان، مورد استفاده قرار مي‌گرفت. در سال ۲۰۰۸ ارزش دلار اين كشور جزيره‌اي كاهش يافت. مردم محلي در واكنش به اين شرايط به انباشت پول پرداختند كه اين كار هم به نوبه خود باعث كمبود سكه شد و اوضاع را بدتر كرد. در نتيجه، مردم اين كشور به استفاده از پول باستاني رايج يعني دندان دلفين بازگشتند. به طرزي باورنكردني ارزش اين پول باستاني چهار برابر شد.

در ژانويه ۲۰۱۳، روستاييان مالايتا، ۹۰۰ دلفين پوزه بطري را قصابي كردند. ساكنان محلي تأييد كردند پس از آن‌كه يك گروه حفاظت مستقر در آمريكا نتوانست غرامت كامل توافق شده را براي جلوگيري از كشتن پستانداران دريايي به آن‌ها پرداخت كند، آن‌ها كشتن دلفين‌ها را از سر گرفتند. تعداد دلفين‌هايي كه از سال ۱۹۷۶ تا ۲۰۱۳ به خاطر دندان‌هايشان كشته شدند به بيش از ۱۵ هزار و ۴۰۰ دلفين رسيده است. هنري سوكوفاتو، شكارچي محلي دلفين در اين باره به وال استريت ژورنال گفته: «پول مردم سفيدپوست روزي تمام مي‌شود، اما دندان دلفين‌ها هميشه براي ما خواهد ماند.»

دانه‌هاي فلفل، طلاي سياه در اروپا

در يونان باستان، كمبود دانه فلفل باعث ارزش فوق‌العاده آن شد. ظاهراً در قرن پنجم آلاريك ويسيگوت و آتيلا هون از رهبران بزرگ اين دوره، هنگامي كه به شهر رم حمله كردند هردو به رومي‌ها دستور دادند مقادير زيادي فلفل سياه را به عنوان باج به آن‌ها تحويل دهند. در قرون وسطي، دانه‌هاي فلفل به شكل پذيرفته شده ارز تبديل شد. در طول قرن پانزدهم ميلادي، تقاضاي اروپا براي فلفل به قدري زياد بود كه مبادلات اين كالا نقش عمده‌اي در ايجاد مسير‌هاي دريايي از مناطق ادويه خيز شرق دور ايفا مي‌كرد. دانه‌هاي فلفل كه «طلاي سياه» ناميده مي‌شدند، قبل از قرن نوزدهم آن قدر گران بودند كه فقط افراد بسيار ثروتمند مي‌توانستند آن‌ها را خريداري كنند و امروزه فلفل سياه همچنان داراي بالاترين سطح تبادل در جهان است.

چاي آجر، استفاده در جنگ‌جهاني اول

يكي ديگر از ارز‌هاي جذاب باستاني چاي آجر است. توليد اين محصول پر ارزش با تركيب ساقه و برگ گياه چاي با گياهان مختلف و گاهي تراشه‌هاي چوب صورت مي‌گرفت. اين مخلوط با استفاده از خون گاو، محكم و فشرده مي‌شد و گاهي هم ازكود به عنوان عامل اتصال استفاده مي‌شد. روي خشت‌هاي چاي سنتي، حروف چيني يا طرح‌هاي منحصر به فردي به نمايش گذاشته مي‌شد. قبل از سلسله مينگ در چين، اين خشت‌هاي چاي كه به آن چاي فشرده هم مي‌گويند، تقريباً به اندازه نمك در مديترانه ارزش داشت. اين خشت‌ها در اشكال و اندازه‌هاي مختلفي ساخته مي‌شدند.

ارزش خشت‌ها علاوه بر اندازه‌شان بسته به نوع چاي به كار رفته در ساخت آن از جمله چاي سياه، چاي سبز و چاي تخمير شده متفاوت بود. در قرن نوزدهم از اين محصول به عنوان ارز در چين، روسيه، تبت، سيبري و مغولستان استفاده مي‌شد. آجر‌ها ارزش مشخصي داشتند. به عنوان مثال، ۱۲ آجر براي خريد يك گوسفند و ۲۰ آجر براي خريد يك اسب لازم بود. در سيبري، چاي آجر‌ها به عنوان نوعي ارز قابل خوردن تا اواخر جنگ جهاني دوم مصرف و همچنين از آن‌ها به عنوان دارو استفاده مي‌شد. با ارزش‌ترين چاي آجر‌ها از نقاطي مانند هند و برخي مناطق ديگر در تبت مي‌آمدند. از اين آجر‌ها حتي تا قرن بيستم به عنوان يك نوع ارز استفاده مي‌شد به طوري كه در جنگ جهاني اول برخي از سربازان به دليل كمبود پول، از آجر براي خريد كالا‌هاي ديگر استفاده مي‌كردند.

معاون رئيس جمهور: آزمون استخدامي فعلا حذف نمي‌شود/ جزئيات جديد از جذب كارمند‌ به بدنه دولت

سردار آزمون بهترين بازيكن فصل ليگ برتر روسيه شد

زمان ثبت‌نام آزمون راديو آماتوري تمديد شد

پيروزي زنيت در امارات با گلزني آزمون

تصوير قديمي از دوران دبستان سردار آزمون

آمار خيره‌كننده سردار آزمون در زنيت

حذف زنيت در حضور سردار آزمون/ گل مهاجم ايران مردود شد

جزئيات پيشنهاد سويا براي انتقال سردار آزمون

«آزمون» در ليست خريد پورتو| نيازمند در اردوي پورتيموننزه !

از صدرنشيني استقلال و آزمون سخت پرسپوليس در ليگ برتر تا درخشش طارمي در پرتغال